การพัฒนาสังคมไทยในปัจจุบันจำเป็นต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานของ คุณธรรม และ จริยธรรม ทั้งในระดับบุคคล องค์กร และสังคมโดยรวม ข้อมูลที่ได้รับจากทั้งชุดข้อมูลการประเมินคุณธรรมในองค์กร (ปี 2564) และเนื้อหาวิเคราะห์ในเอกสาร “คุณธรรมกับสังคมไทย” สะท้อนถึงความสำคัญของค่านิยมเหล่านี้ในยุคที่สังคมไทยเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

1. การประเมินคุณธรรมในองค์กรปี 2564

ข้อมูลจากกระทรวงการคลังเกี่ยวกับการประเมินคุณธรรมในองค์กรให้มุมมองเชิงลึกเกี่ยวกับจุดแข็งและจุดอ่อนในวัฒนธรรมองค์กรของหน่วยงานย่อยต่าง ๆ ดังนี้:

• ผลการประเมินในมิติต่าง ๆ
• ความสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนร่วมงาน: ได้คะแนนเฉลี่ยสูงที่สุดที่ 96.0 คะแนน
• องค์กร: ได้คะแนนเฉลี่ย 92.0 คะแนน
• ชุมชนและเพื่อนบ้าน: ได้คะแนนเฉลี่ย 92.0 คะแนน
• ครอบครัวและบุคคล: ได้คะแนนเฉลี่ยเพียง76.0 คะแนน

ผลการประเมินชี้ให้เห็นว่า ความสัมพันธ์และวัฒนธรรมในระดับองค์กรมีความแข็งแกร่ง แต่มิติที่เกี่ยวข้องกับบุคคลและครอบครัวยังต้องการการปรับปรุง ซึ่งสะท้อนถึงความจำเป็นในการส่งเสริมความสมดุลระหว่างชีวิตส่วนตัวและชีวิตการทำงาน รวมถึงการพัฒนาองค์ความรู้และพฤติกรรมที่เน้นคุณธรรมในระดับบุคคล

2. คุณธรรม จริยธรรม และบทบาทในสังคมไทย

เอกสาร “คุณธรรมกับสังคมไทย” ได้กล่าวถึงบทบาทของคุณธรรมในสังคมอย่างลึกซึ้ง โดยเน้นว่า “สังคมคุณธรรม” คือสังคมที่ทุกคนอยู่ร่วมกันด้วยความดี ความถูกต้อง และความเป็นธรรม

• คุณธรรม (Virtue): หมายถึงการกระทำที่ก่อให้เกิดความสุขและเป็นประโยชน์ต่อทั้งตนเองและผู้อื่น
• จริยธรรม (Ethics): เน้นถึงพฤติกรรมที่เหมาะสมตามบรรทัดฐานของสังคม

เนื้อหาเน้นย้ำว่า การสร้างคุณธรรมต้องเริ่มจากภายในบุคคลและครอบครัว ก่อนที่จะกระจายสู่ระดับองค์กรและสังคม นอกจากนี้ กระแสโลกาภิวัตน์ที่เน้นความเป็นปัจเจกนิยมและลัทธิทุนนิยมมีผลกระทบต่อพฤติกรรมของคนในสังคมไทย ทำให้ความดีและความรับผิดชอบต่อส่วนรวมลดลง

3. กระบวนการเสริมสร้างคุณธรรมในสังคม

กระบวนการสร้าง “สังคมคุณธรรม” ควรเริ่มต้นจากทุกภาคส่วนของสังคม โดยเน้นความร่วมมือระหว่างสถาบันหลัก เช่น ครอบครัว โรงเรียน และองค์กรต่าง ๆ แนวทางที่สำคัญ ได้แก่:

• การปลูกฝังตั้งแต่วัยเยาว์: ครอบครัวและสถาบันการศึกษาเป็นฐานสำคัญในการสอนเด็กให้รู้จักแยกแยะสิ่งที่ควรทำและไม่ควรทำ
• การเป็นแบบอย่างของผู้นำ: นักการเมือง ผู้นำองค์กร และผู้มีบทบาทสำคัญในสังคมต้องแสดงออกถึงคุณธรรมและจริยธรรมอย่างชัดเจน
• บทบาทของสื่อมวลชน: การนำเสนอเนื้อหาที่ส่งเสริมความถูกต้องและคุณธรรมจะช่วยปลูกฝังค่านิยมที่ดีในสังคม

4. คุณธรรมในระดับองค์กร: บทเรียนจากกระทรวงการคลัง

ข้อมูลการประเมินชี้ว่าองค์กรต่าง ๆ ในสังกัดกระทรวงการคลังมีศักยภาพในการสร้างวัฒนธรรมที่เข้มแข็งในระดับภายใน อย่างไรก็ตาม มิติส่วนบุคคล เช่น การประเมินในระดับครอบครัวและตนเอง ควรได้รับการพัฒนาเพิ่มเติมเพื่อเสริมสร้างความสมดุลในชีวิตและเพิ่มศักยภาพในการทำงาน

5. สรุป: คุณธรรมในสังคมไทยยุคปัจจุบัน

คุณธรรมและจริยธรรมไม่เพียงเป็นพื้นฐานสำคัญของการอยู่ร่วมกันในสังคม แต่ยังเป็นกลไกสำคัญในการสร้างความเจริญอย่างยั่งยืนในทุกระดับ ตั้งแต่บุคคล ครอบครัว ไปจนถึงองค์กรและประเทศชาติ การพัฒนาในเรื่องนี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน โดยเฉพาะการเป็นแบบอย่างของผู้นำ และการปลูกฝังแนวคิดที่ถูกต้องในวัยเยาว์ในอนาคต หากสังคมไทยสามารถฟื้นฟูคุณธรรมและจริยธรรมในทุกระดับได้สำเร็จ จะช่วยสร้างประเทศที่มีความยั่งยืน ความสมดุล และความเป็นธรรมในระยะยาว

ที่มา : https://www.nmpc.go.th/content-ebook/get-pdf?name=EIsAjW0w5e3b8679742fa.pdf