“ชุมชนวัดวังตะคร้อ ศูนย์เรียนรู้สมุนไพร และเศรษฐกิจพอเพียง”

ชุมชนคุณธรรมวัดวังตะคร้อ เป็นแหล่งเรียนรู้ และแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม “บวร On Tour” ได้รับโล่รางวัล ๑ ใน ๑๐๐ สุดยอดชุมชนคุณธรรม จากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม

ในอดีตชุมชนวัดวังตะคร้อ บ้านหนองจิกกรี เคยประสพปัญหาการลักลอบตัดไม้ทำลายป่าจากบุคคลภายนอกชุมชนจนสร้างความเสียหายให้ชุมชน ประชาชนในชุมชนซึ่งส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีรายได้ทางเดียวจึงไม่เพียงพอกับรายจ่าย รวมถึงปัญหาด้านสังคม จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผู้นำของชุมชนได้ตระหนักถึงปัญหา และหาแนวทางในการแก้ไขเพื่อพัฒนาชุมชน ให้ชาวบ้านมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

เส้นทางสู่ความสำเร็จของการมาเป็นชุมชนต้นแบบ

การพัฒนาชุมชนวัดวังตะคร้ออย่างเป็นรูปธรรม ได้เริ่มต้นเมื่อชาวบ้านได้นิมนต์พระครูปลัดสน ปิยสีโล (พระครูปิยสีลขันธ์) จากจังหวัดกาญจนบุรี มาจำพรรษา ซึ่งท่านเป็นผู้มีความรู้ด้านสมุนไพร จึงได้นำองค์ความรู้นั้นมาเผยแพร่ โดยเริ่มจากการปลูกพืชสมุนไพรในพื้นที่ของวัด จำนวน ๕ ไร่ เพื่อนำมาใช้รักษาโรคต่างๆ รวมถึงให้ประชาชนในชุมชนได้ศึกษาเรียนรู้ ต่อมาจึงขยายแนวคิดในการปลูกพืชสมุนไพร และการแปรรูปสมุนไพร พร้อมตั้งเป็นกลุ่มอาชีพแปรรูปสมุนไพร และกลุ่มอาชีพต่างๆ อาทิ กลุ่มทำไม้กวาด กลุ่มทำดอกไม้จันท์ กลุ่มทำน้ำพริก เป็นต้น เพื่อให้คนในชุมชนได้มีความรู้และชีพเสริม สร้างงานเพิ่มรายได้แก่ชุมชน ปัจจุบันได้พัฒนาเป็นศูนย์เรียนรู้สมุนไพรวัดวังตะคร้อ ซึ่งมีพืชสมุนไพรมากกว่า 700 ชนิด เป็นแหล่งเรียนรู้ แก่ประชาชนทั่วไปรวมถึงเป็นแหล่งค้นคว้า วิจัย ด้านพืชสมุนไพรแก่สถาบันการศึกษาต่างๆ

นอกจากศูนย์เรียนรู้สมุนไพร ชุมชนวัดวังตะคร้อยังได้รับการสนับสนุนจากภาคส่วนต่างๆ ในพื้นที่ ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชน ในการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ระดับอำเภอ อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย เพื่อให้ประชาชนที่สนใจได้ศึกษาเรียนรู้แนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

ความท้าทาย/พลังแห่งการขับเคลื่อน

         การดำเนินงานที่ต้องใช้ระยะเวลาให้เกิดผลเป็นรูปธรรม เพื่อพิสูจน์ให้สมาชิกในชุมชนได้เห็น และเกิดความศรัทธาในแนวคิด พร้อมกับให้ความร่วมมือในการพัฒนาชุมชน โดยสร้างการมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนอย่างเต็มรูปแบบ

ผลลัพธ์แห่งความสำเร็จ

         ปัจจุบันปัญหาเรื่องการลักลอบตัดไม้ทำลายป่าจากคนนอกชุมชนได้หมดไป ชุมชนให้ความร่วมมือช่วยกันรักษาป่าชุมชน จนเกิดความรักความสามัคคี และมีอาชีพเสริมจากการร่วมกลุ่มอาชีพต่างๆ ที่จัดตั้งขึ้นในชุมชน รวมถึงมีการสืบทอดวัฒนธรรม ประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น สามารถนำมาพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ของชุมชน โดยมีวัดเป็นศูนย์รวมจิตใจ และการขับเคลื่อนชุมชนด้วยพลัง “บวร” เกิดการขยายผลอย่างกว้าง โดยเฉพาะศูนย์เรียนรู้สมุนไพร ที่เป็นแหล่งค้นคว้า วิจัย ด้านพืชสมุนไพรแก่สถาบันการศึกษาต่างๆ และประชาชนทั่วไป รวมถึงศูนย์เรียนรู้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ระดับอำเภอ อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย

ก้าวต่ออย่างมีคุณธรรม

         การพัฒนาที่ต่อเนื่องจะนำมาซึ่งความยั่งยืน เพื่อสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับชุมชน ซึ่งชาวบ้านได้ช่วยกันออกแบบการพัฒนาให้ครอบคลุมทุกมิติ ดังนี้

พัฒนาศูนย์เรียนรู้พืชสมุนไพรให้ครบวงจร และกระบวนการแปรรูปสมุนไพรที่ได้มาตรฐาน เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ และแหล่งท่องเที่ยวเชิงวิชาการของจังหวัด

         พัฒนาศูนย์การเรียนรู้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในระดับอำเภอ อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย ให้มีกิจกรรมที่หลากหลายเป็นทั้งศูนย์เรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร

ผู้ประสานงานในพื้นที่

พระครูปิยสีลขันธ์ ตำแหน่ง เจ้าอาวาส

วัดวังตะคร้อ

โทร ๐๘๑ ๗๒๗ ๒๖๑๖

นายปุ้ย สินยอง ตำแหน่ง ผู้ใหญ่บ้าน

บ้านหนองจิกกรี สุโขทัย 

โทร ๐๖๕ ๐๐๖ ๖๗๙๕