"ต้นไม้ยักษ์บ้านสะนำ ป่าหมากล้านต้น

 มนต์เสน่ห์ชุมชน มรดกแห่งแผ่นดิน”

กว่าจะมาเป็นวันนี้

         ชุมชนบ้านสะนำเดิมเรียกว่าบ้านป่าผักเน่า คนในชุมชนส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชนลาวครั่งซึ่งมีอยู่ ๔๐๐ กว่าหลังคาเรือน บรรพบุรุษถูกกวาดต้อนจากสงครามเมื่อครั้งตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ชุมชนยังมีวัฒนธรรมดั่งเดิมหลายอย่างที่เหมือนกับคนในประเทศลาว นับแต่ประเพณีและวิถีชีวิต เช่น ประเพณีปิดบ้าน ประเพณีแห่ค้างดอกไม้ วิถีชีวิต(การหาอยู่ หากิน) วิถีการทอผ้าเป็นลายดั้งเดิมที่มีความงดงามอย่างมาก และเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป ชุมชนที่นี่หากินหาอยู่กับป่า พื้นที่ส่วนใหญ่มีภูเขาล้อมรอบ ชาวบ้านมีอาชีพเกษตรกรรม

เส้นทางสู่ความสำเร็จของการมาเป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ

ชุมชนบ้านสะนำร่วมกันดำเนินการโดยยึดแนวทางการพัฒนาชุมชนคุณธรรม ตามแผนแม่บทส่งเสริมคุณธรมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑ (พ.ศ.๒๕๕๙ – ๒๕๖๔) ชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ขับเคลื่อนด้วยพลังบวร บ้านสะนำเป็นชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขับเคลื่อนด้วยพลังบวรต้นแบบ โดยนำพลังบวรขับเคลื่อนการดำเนินงานที่เกิดจากการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ส่งเสริมให้คนในชุมชนยึดมั่นในหลักธรรมทางศาสนา นำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดำเนินชีวิต ร่วมสืบสานประเพณีวัฒนธรรมที่ดีงามและส่งเสริมการพัฒนาทุนทางวัฒนธรรม ความหลากหลาย ทางทรัพยากรสิ่งแวดล้อม เสริมสร้างรายให้แก่ชุมชน ใช้กระบวนการกลุ่มสร้างความสนใจ ขับเคลื่อนการดำเนินงานและติดตามประเมินผลในพื้นที่ มีระบบขยายเครือข่ายชุมชนคุณธรรมต้นแบบเป็นศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้ โดยดำเนินการตามกระบวนการขับเคลื่อนชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 9 ขั้นตอน มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยวและกระตุ้นเศรษฐกิจ ด้วยการนำทุนทางวัฒนธรรมของชุมชนที่มีความงดงามทางศาสนา ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต วิถีพอเพียง ผลิตภัณฑ์ทางภูมิปัญญา ความรักความสามัคคี ของพลังบวรและคนในชุมชน มาเป็นเสน่ห์ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเยี่ยมเยียนชุมชนคุณธรรมฯ บ้านสะนำ

         ชุมชนบ้านสะนำถือว่า“ต้นไม้ยักษ์”เป็นมรดกทางธรรมชาติ ที่แผ่นดินมอบไว้ให้ชุมชนเป็นผู้ดูแล รักษา อนุรักษ์ให้คงอยู่สืบต่อไป โดยมีนายเฮียง ชาวป่า เป็นเจ้าของและผู้ดูแล คนในชุมชนทุกคนผูกพัน และศรัทธาต่อต้นไม้ใหญ่ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตมาหลายชั่วอายุคน นับว่าลมหายใจของคนในชุมชนจะเป็นส่วนหนึ่งกับต้นไม้ยักษ์แห่งนี้ก็ว่าได้ สิ่งที่เกื้อกูลกันระหว่างธรรมชาติกับชุมชนที่นี่ คือการให้ความร่มเย็น ร่มรื่น ให้ความชุ่มชื่นจิตใจเมื่อได้มาเยือน มีความเชื่อมโยงกับประเพณีสำคัญของชุมชนคือประเพณีปิดบ้าน ผูกพันกับวิถีชีวิตจากการอาศัยผืนป่าหมาก สร้างระบบนิเวศให้สมบูรณ์ เป็นป่าชุ่มน้ำผืนใหญ่ที่มีพันธุ์พืชหลากหลาย สมุนไพรหลากชนิด ให้คนในชุมชนได้ใช้ประโยชน์ และความสง่างามของต้นไม้ยักษ์ต้นนี้ เป็นจุดสนใจของบุคคลภายนอก เป็นจุดดึงดูดให้สาธารณชนพากันมาท่องเที่ยว เก็บความทรงจำเมื่อได้มาเยือน

ความท้าทาย

         การดำเนินงานขับเคลื่อนเพื่อขับเคลื่อนให้เป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบอย่างมีขั้นตอน แต่การมุ่งหวังให้ทุกคนอยู่ร่วมกันในสังคมที่มีคุณธรรม มีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ มีความสมานฉันท์ ยึดมั่นในหลักธรรมทางศาสนา นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมไทยมาใช้ในการดำรงชีวิตนั้นมีความยากในสภาวะทางสังคม และเศรษฐกิจที่เช่นปัจจุบัน ส่งผลให้เกิดเป็นโจทก์แห่งความท้าทายของชุมชนว่าจะต้องทำให้ชุมชนรักษาความเป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ โดยควบคู่ไปกับการรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ให้คงอยู่ ส่งเสริมให้เกิดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและธรรมชาติอย่างสมดุล ที่สำคัญต้องมีการพัฒนาให้ดีขึ้น นี้คืออุปสรรคที่ต้องฝ่าฟันให้ประสบผลสำเร็จอย่างยั่งยืน

ผลลัพธ์และผลกระทบที่เกิดขึ้น

         จากการดำเนินงานนั้นส่งผลให้คนในชุมชนมีพฤติกรรมที่ดีขึ้น เช่น การมีส่วนร่วมที่เป็นวาระสำคัญของชุมชน คือ ทุกคนต้องร่วมใจอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมในชุมชน รวมถึงภูมิปัญญาท้องถิ่น ประเพณีวัฒนธรรม โดยเริ่มจากที่บ้าน ไม่มีการทะเลาะวิวาท ไม่มีการลักขโมย ลด ละ เลิกอบายมุขได้มากขึ้น มีการจัดทำบัญชีครัวเรือน เงินออมเพิ่มขึ้น หนี้สินลดลง มีรายได้เพิ่มขึ้น มีการวมกลุ่มพัฒนาฝีมือ พัฒนาอาชีพ มีกลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีคุณลักษณะการเป็นเจ้าบ้านที่ดียิ้มแย้ม แจ่มใส มีน้ำใจไมตรี เอื้ออาทร มีจิตบริการ สำนึกสาธารณะ

เป้าหมายที่จะเดินต่อ

         ชาวชุมชนคุณธรรมบ้านสะนำมุ่งหวังและพัฒนาชุมชนให้เป็นแหล่งเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวสำคัญที่สามารถสร้างงาน สร้างรายได้ให้แก่ประชาชน อย่างทั่วถึงและยั่งยืน คนในชุมชนยังคงรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่น ประเพณี วัฒนธรรม รวมถึงป่าหมากล้านต้นและต้นไม้ยักษ์ ที่ถือเป็นต้นทุนชีวิตที่สำคัญที่คนในชุมชน ต้องร่วมกันรักษาและกอบกู้ไว้เพื่อคนรุ่นหลัง เป็นแหล่งเรียนรู้ แหล่งทำกิจกรรมสร้างสรรค์ อย่างต่อเนื่อง และให้คนภายนอกมาเรียนรู้ ซึมซับความงดงามและเห็นความสำคัญของป่าหมากและต้นไม้ยักษ์ที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ ๒ ของประเทศ ป่าหมากที่เป็นแลนด์มาร์กที่สำคัญแห่งหนึ่งของชุมชน

ข้อมูลการติดต่อ

นายอากาศ กองคำหอม ประธานชุมชนคุณธรรมบ้านสะนำ ๐๙๗-๗๘๙-๒๐๒๔