“ศีลธรรม กำจัดขยะ

“รู้สึกเป็นบาปที่จะทิ้งขยะ

รู้สึกเป็นบุญเมื่อก้มลงเก็บขยะ”

          ในอดีตเทศบาลเมืองวังสะพุง มีกรอบแนวคิดการพัฒนาชุมชนด้วยการจัดโครงการประกวดชุมชน ภายใต้กิจกรรมหน้าบ้านน่ามอง เพื่อหวังกระตุ้นให้เกิดการแข่งขันพัฒนาชุมชนทั้ง ๒๐ ชุมชน แต่จากการดำเนินโครงการได้บทเรียนว่า ชุมชนที่เข้มแข็งกว่ามักจะได้รับรางวัลการประกวดเสมอ เกิดช่องว่างในการพัฒนา ทำให้ชุมชนที่ยังไม่เข้มแข็ง ท้อแท้ สิ้นหวังที่จะพัฒนา ทางเทศบาลจึงยกเลิกกรอบแนวคิดนี้ไป และเปลี่ยนรูปแบบการพัฒนาโดยเชิญประธานชุมชนทั้ง ๒๐ ชุมชนมาพูดคุยและใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมพัฒนา มุ่งมั่นในการที่จะเปลี่ยนแปลงวังสะพุง ให้เป็นเมืองที่น่าอยู่สำหรับทุกคน ทุกปัญหาต้องถูกแก้ไขและพัฒนาไปพร้อมๆกัน ทั้งด้านโครงสร้างพื้นฐาน การพัฒนาคุณภาพชีวิต และปลูกฝังคุณธรรมให้กับชุมชน เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

เส้นทางสู่ความสำเร็จของการมาเป็นชุมชนต้นแบบ

๑.ชุมชนวังสะพุง ๑ เป็นชุมชนเข้มแข็ง มีหน้าที่เป็นกระบวนกร นำพาชุมชนที่อ่อนแอกว่า ร่วมพัฒนาเมืองวังสะพุง โดยการเป็นต้นแบบ เป็นวิทยากรกระบวนการ พี่เลี้ยง ให้กับชุมชนอื่นๆในการพัฒนา โดยสร้างความเชื่อมั่นศรัทธา นำร่องทำกิจกรรมต่างๆก่อนเสมอ โดยยึดหลักที่ว่า “ทำให้เห็น เป็นให้ดู” พร้อมทั้งพัฒนาชุมชนตนเองอย่างต่อเนื่องตัวอย่างเช่นการสร้างกิจกรรมเพื่อให้เกิดความรับผิดชอบร่วมกันในชุมชน โดยกลุ่มผู้สูงอายุได้มีกิจกรรมร่วมกัน โดยจัดสวนหย่อมพืชผักสวนครัว ตามพื้นที่ว่างๆในซอย ทำให้ผู้สูงอายุได้ออกกำลังกาย กินผักปลอดสารพิษ และรู้สึกมีคุณค่าต่อชุมชน

๒.เชิญผู้นำชุมชนทั้ง ๒๐ ชุมชนมาประชุมหารือ ถอดบทเรียนและใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมพัฒนา เป็นเจ้าของกิจกรรม โครงการต่างๆ ด้วยชุมชนเอง

๓.การให้กำลังใจและสร้างทีมงานที่เข้มแข็ง และขยายผลการเป็นจิตอาสาทั่วทั้งชุมชน

๔.เปิดชุมชนให้เป็นที่ศึกษาดูงาน นอกจากเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันแล้ว ยังทำให้คนในชุมชนกล้าแสดงออก สามารถบรรยายสรุปเล่าเรื่องราวในชุมชนให้ฟังได้ อีกทั้งชุมชนมีรายได้จากการจัดเลี้ยงอาหารและการจำหน่ายของที่ระลึกจากชุมชน

๕.สร้างกลไกอย่างยั่งยืน โดยนำสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของคนวังสะพุงมาเชื่อมโยง นั่นคือต้นสะพุงอายุนับร้อยปีและศาลเจ้าพ่อศรีสงคราม อันเป็นที่สักการะบูชาของคนในชุมชน รวมทั้งความเลื่อมใสศรัทธาในตัวเจ้าอาวาสวัดศรีชมชื่น ที่คอยอบรมสั่งสอนศีลธรรม จนสร้างกระแส “รู้สึกเป็นบาปที่จะทิ้งขยะ รู้สึกเป็นบุญเมื่อก้มลงเก็บขยะ” อันนำไปสู่กรอบแนวคิดพัฒนา ศีลธรรมกำจัดขยะ สู่การทอดผ้าป่าขยะและธนาคารขยะ

๖.การมีส่วนร่วม ให้ความช่วยเหลือ ผลักดันโดยทำหน้าที่พี่เลี้ยงและทีมกระบวนการให้แก่ชุมชนหนองเงิน ในเรื่องการบริหารจัดการขยะ ชุมชนสะอาด จนชุมชนหนองเงินพัฒนาเป็นชุมชนเข้มแข็ง ได้รับการตรวจเยี่ยมของคณะกรรมการฯจังหวัดสะอาด และมีความพร้อมที่จะช่วยเหลือชุมชนอื่นต่อไป

ผลลัพธ์แห่งความสำเร็จ

๑.พฤติกรรมของคนในชุมชน สะท้อนคุณธรรม ๕ ประการ 

๑.๑พอเพียง : เกิดจากกิจกรรมสวนหย่อมสวนครัวรั้วกินได้ ลดค่าใช้จ่ายในการซื้อผักกิน มีวิถีการกินอยู่แบบพอประมาณ และเกิดการแบ่งปันต่อกัน

๑.๒วินัย : เกิดจากมาตรการถนนปลอดถังขยะ ซึ่งชาวชุมชนต้องมีวินัยในการนำขยะออกมาทิ้งตามเวลาที่รถเก็บขยะจะเข้าไปรับ ๑.๓สุจริต : เกิดจากกิจกรรมธนาคารขยะ ชาวชุมชนต้องคัดแยกขยะตามประเภทที่กำหนด เพื่อมาจำหน่ายโดยต้องชั่งน้ำหนักเองแล้วแจ้งต่อคณะกรรมการชุมชน

๑.๔จิตอาสา : เกิดในทุกๆกิจกรรมที่ทางชุมชนเทศบาลจัดขึ้น โดยผู้ที่เข้าร่วมกิจกรรมมิได้ค่าตอบแทนใดๆ

๑.๕กตัญญูรู้คุณ : เกิดจากกิจกรรมศีลธรรมกำจัดขยะ ซึ่งได้ยึดโยงสิ่งศักดิ์สิทธิ์องค์เจ้าพ่อศรีสงคราม ผู้สร้างเมืองวังสะพุง เป็นการปลูกจิตสำนึกให้รู้คุณค่าของบรรพชนที่สร้างบ้านเมืองให้มีวังสะพุงมาจนถึงทุกวันนี้

๒.ชุมชนได้รับรางวัลต่างๆ มากมาย เช่น รางวัลการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน จังหวัดสะอาด ระดับประเทศ ปีพ.ศ.๒๕๖๒ เป็นต้น

ก้าวต่อย่างมีคุณธรรม

๑.ดำเนินการให้ทั้ง ๒๐ ชุมชนมีศักยภาพ ความสามารถ ความเข้มแข็งเช่นเดียวกับชุมชนต้นแบบ โดยร่วมพัฒนาไปพร้อมๆ กัน ไม่สร้างความเหลื่อมล้ำระหว่างชุมชน

๒.กิจกรรม “จิตอาสา คนดี ศรีวัง” ซึ่งวัตถุประสงค์หลัก คือเปิดรับสมัครจิตอาสาที่คอยดูแล เมื่อเกิดการสูญเสียสมาชิกในครอบครัว ตั้งแต่เรื่องการเข้าถึงสวัสดิการของรัฐ การช่วยงานฌาปนกิจ การแปรเปลี่ยนพลังความโศกเศร้าเป็นความภาคภูมิใจที่ได้ทำให้คนที่ตนรักเป็นครั้งสุดท้าย

ผู้ประสานงานพื้นที่ : นางดรุณี มาลี มือถือ ๐๘๔-๓๙๑๕๔๑๔ ชุมชนคุณธรรมเทศบาลเมืองวังสะพุง ตำบลวังสะพุง จังหวัดเลย