“ไปไหนมาไหน อยากให้แวะชมสินค้าพื้นบ้าน หมอนขวานหลากสี ผ้าไหมชั้นดี มัดหมี่สวยงาม เนินขามบ้านเฮา”

กว่าจะมาเป็นวันนี้

         ลาวเวียงบ้านเนินขาม เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่บรรพบุรุษอพยพมาจากเมืองเวียงจันทร์ ประเทศลาวเมื่อครั้งสมัยรัชกาลที่ ๓ ปัจจุบันการสืบทอดภูมิปัญญาเรื่องการทอผ้าที่มีอัตลักษณ์การใส่เสื้อจกหม้อ ซึ่งเพี้ยนมาจากคำว่าจุกหม้อ ผ้าขาวม้า ๕ สี และผ้าซิ่นตีนจก ซึ่งยังคงอนุรักษ์ภาษาถิ่น และการทอผ้าพื้นเมืองที่ ซึ่งเกิดจากการรวมตัวกันเป็นชุมชน และมีหน่วยงานราชการ องค์กรต่าง ๆ ได้เข้ามาสนับสนุนชุมชนให้มีความเข้มแข็ง และเกิดความรัก ความสามัคคี ร่วมมือร่วมใจกันในการสืบทอดความรู้ภูมิปัญญาของชุมชน

เส้นทางสู่ความสำเร็จของการมาเป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ

         ๑.เริ่มจากประกาศเจตนารมณ์หรือข้อตกลงของชุมชนมเมื่อวันที่ ๑๙ มีนาคม ๒๕๖๑ เพื่อที่จะขับเคลื่อนให้เป็นชุมชนคุณธรรมร่วมกัน โดยมี “คุณธรรมเป้าหมาย” เพื่อให้ปัญหาต่างๆ สิ่งอบายมุขหมดไปจากชุมชน และเกิดสิ่งดีงามขึ้น

๒.ชุมชนฯ กำหนดเป้าหมาย “ปัญหาที่อยากแก้ ความดีที่อยากทำ”

         ๓.ชุมชนฯร่วมกันจัดทำแผนส่งเสริมคุณธรรมของชุมชน “ปัญหาที่อยากแก้ ความดีที่อยากทำ”

         ๔.ความสำเร็จของชุมชนตามแผนส่งเสริมคุณธรรมของชุมชนวัดเนินขามดำเนินการ จัดกิจกรรม ในทุกมิติด้วยความเข้มแข็งของชุมชนฯ

         ๕.การจัดระบบติดตาม ประเมินผลและรายงานผลการดำเนินงาน/กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้

         ๖. การประกาศยกย่องเชิดชูบุคคลหรือหน่วยงาน ผู้แทนชุมชนได้เข้ารับเกียรติบัตรจากหน่วยงานต่างๆ จากการดำเนินงานจนเป็นผลสำเร็จ อาทิ ผ้าทอลายช่อใบมะขามได้รับรางวัลชนะเลิศเหรียญทอง การประกวดผลิตภัณฑ์วัฒนธรรมไทย CPOT (cultural product of Thailand)ปี ๒๕๖๐  

         การแต่งกายด้วยผ้าไทยหรือผ้าพื้นเมืองในสถานศึกษา จากกระทรวงวัฒนธรรม โรงเรียนอนุบาลเนินขามได้รับการคัดเลือกเป็นสถานศึกษาดีเด่นทางวัฒนธรรม ด้านการส่งเสริมการแต่งกายด้วยผ้าไทยหรือผ้าพื้นเมือง จากกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม พ.ศ. 2561 เป็นลำดับที่ 3 ในระดับประเทศ โดยนักเรียนแต่งกายด้วยผ้าพื้นเมืองทุกวันอังคาร เป็นต้น

๗.ความสำเร็จของชุมชนบรรลุผลตามแผนส่งเสริมคุณธรรม 

         ๘. กิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมใน 3 มิติประกอบด้วย หลักธรรมทางศาสนา หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมไทยที่ดีงาม

         ๙.ชุมชนสามารถเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้และขยายผลไปสู่ชุมชนอื่นได้

         ชุมชนวัดเนินขามจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้โรงเรียนชาวนา และศูนย์เรียนรู้วัฒนธรรมการทอผ้าพื้นเมือง โดยมีผู้สนใจจากอำเภอต่างๆทั้งในพื้นที่จังหวัดชัยนาท ทั้งเด็กและเยาวชน และผู้สนใจจากต่างจังหวัดเข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ศึกษาดูงานอย่างต่อเนื่องเป็นประจำ

ความท้าทาย

         ๑.รับฟังคำติชม ในทุกด้าน และนำมาปรับปรุงให้เข้ากับชุมชน

         ๒. สินค้าที่ไม่สามารถจำหน่ายได้ ก็จะมีการพัฒนาปรับปรุงรูปแบบ ให้เข้าตามยุค ตามสมัย เพื่อทันต่อเหตุการณ์ปัจจุบัน

         ๓. ในปัจจุบัน ผู้ที่จะสืบทอดลดน้อยลง ทางชุมชนพยายามปลุกจิตสำนึกรักบ้านเกิด รักในภูมิปัญญา ประเพณีท้องถิ่น ให้กับลูกหลานรุ่นหลัง เพื่อจะได้สืบทอดต่อไป

         ๔. ชุมชนบ้านเนินขาม มีกลุ่มผ้าทอหลายกลุ่ม ผู้นำของชุมชนก็พยายามที่จะรวมให้เป็นหนึ่งเดียว เมื่อมีงานแสดงสินค้าในที่ต่างๆ ก็จะพยายามชักชนให้แต่ละกลุ่มออกไปจำหน่าย

         ๕.คิดค้นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ลายผ้าซิ่น และตีนจก แบบใหม่ๆ ให้ทันสมัยยิ่งขึ้น

ผลลัพธ์และผลกระทบที่เกิดขึ้น

         ๑.คนในชุมชนบ้านลาวเวียง อยู่อย่างสงบ เรียบง่าย พอเพียง และแบ่งปันซึ่งกันและกัน

         ๒.ไม่มีปัญหาการติดยาเสพติด การเล่นการพนัน การทะเลาะกันในชุมชน

         ๓.ช่วงเทศกาลงานบุญ คนในชุมชนมีความร่วมมือกัน ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ร่วมกันทำงานของชุมชน เป็นอย่างดี

         ๔.คนในชุมชนมีจิตอาสา พร้อมที่จะพัฒนาช่วยเหลืองานส่วนรวมอย่างเข้มแข็ง

         ๕.เด็กและเยาวชน ชุมชนบ้านลาวเวียง เริ่มกลับมาสืบทอดภูมิปัญญา และประเพณีวัฒนธรรมของชุมชน

         ๖.ชาวบ้านที่มีความรู้ ความสามารถสอนการทอผ้า การทำผ้าตีนจก ได้สอนให้กับลูกหลานสืบต่อ  กันไป หัดเย็บผ้าให้กับเยาวชนที่สนใจ

เป้าหมายที่จะเดินต่อ

         การขับเคลื่อนงานของชุมชนคุณธรรมวัดเนินขาม โดยมีกลไกของชุมชนคือการทำงานอย่างมีส่วนร่วม โดยชาวบ้านร่วมแรง ร่วมใจสามัคคีกันตลอดมา มีเป้าหมายที่อยากให้คนเนินขามมีความสุข คือ ต้องการอนุรักษ์ สืบสาน สืบทอดประเพณีและวัฒนธรรมให้คงอยู่สืบไป สร้างคนต้นกล้า เด็กรุ่นใหม่ เน้นการท่องเที่ยวโดยชุมชน โดยมีการทอผ้าอยู่ที่บ้านของตัวเองและให้มีนักท่องเที่ยวมาเยือน มีโฮมสเตย์เพื่อให้ชาวชุมชนมีรายได้ มีเส้นทางท่องเที่ยวในหมู่บ้านลาวเวียง

ข้อมูลการติดต่อ

คุณอุษา บุญสาพิพัฒน์ ประธานกลุ่มทอผ้าลายโบราณบ้านเนินขาม ๐๘๑-๐๓๖-๔๗๒๒