ชุมชนคุณธรรมบ้านเจริญสุข ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งอยู่เชิงเขาพระอังคาร ซึ่งเป็นภูเขาไฟที่มอดดับลงแล้ว ด้วยลักษณะของภูมิประเทศที่เคยเป็นทางไหลของลาวาจึงมีแร่ธาตุอุดมสมบูรณ์ทำให้ผลผลิตทางการเกษตรได้ผลเป็นอย่างดีและมีทรัพยากรป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งเรียนรู้ทางระบบนิเวศที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดบุรีรัมย์ บรรพบุรุษของคนในชุมชนย้ายถิ่นฐานมาจากจังหวัดยโสธร อุบลราชธานี และนครราชสีมา อาชีพของคนในชุมชนส่วนใหญ่นอกจากการทำเกษตรกรรมแล้ว ยังมีภูมิปัญญาอันโดดเด่นในการผลิตผ้าทอ “ผ้าภูอัคนี” ซึ่งเป็นผ้าย้อมดินภูเขาไฟ แต่ยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป ชุมชนเริ่มมีปัญหายาเสพติด การพนัน อบายมุขเข้ามาเกี่ยวข้องและการบุกรุกพื้นที่ป่าของชาวบ้านในพื้นที่และชาวบ้านนอกพื้นที่ เป็นเหตุให้เกิดผลกระทบทางระบบนิเวศในชุมชน

เส้นทางสู่ความสำเร็จของการมาเป็นชุมชนต้นแบบ

         ชุมชนคุณธรรมบ้านเจริญสุขขับเคลื่อนด้วยพลัง บวร มีกระบวนการดังนี้

         ๑.การขับเคลื่อนชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มี ๙ ขั้นตอน คือ ๑) ชุมชนมีผู้นำและคนในชุมชนประกาศข้อตกลงที่จะพัฒนาชุมชนให้เป็นชุมชนคุณธรรม โดยยึดมั่นในหลักธรรมคำสอนทางศาสนา น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาพัฒนาชีวิตและสืบสานวิถีวัฒนธรรมให้ธำรงอยู่ ๒) ชุมชนร่วมกันกำหนดเป้าหมาย “ปัญหาที่อยากแก้และความดีที่อยากทำ” ๓) ชุมชนร่วมกันจัดทำแผนพัฒนาส่งเสริมคุณธรรมเกี่ยวกับปัญหาที่อยากแก้ ความดีที่อยากทำ ซึ่งเป็นความต้องการของชุมชนเพื่อประโยชน์สุขของชุมชน ๔) มีการจัดกิจกรรมแก้ไขปัญหาของชุมชนและมีการส่งเสริมการทำความดี และปฏิบัติตามคุณธรรม พอเพียง วินัย สุจริต จิตอาสา ๕)ชุมชนมีการติดตามประเมินผลสำเร็จเพื่อทบทวนปรับปรุงแผนให้มีคุณภาพและบรรลุผล ๖) ชุมชนมีการประกาศยกย่องเชิดชูบุคคลผู้ทำความดี มีคุณธรรมในชุมชนและหรือบุคคลอื่นที่ทำความดีให้กับชุมชน ๗) ชุมชนมีการประเมินผลความสำเร็จตามแผนพัฒนาส่งเสริมคุณธรรม ๘) ชุมชนมีการกำหนดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมเพิ่มเติมใน ๓ มิติ คือการนำหลักธรรมทางศาสนา หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมที่ดีงาม ๙ ) ชุมชนมีองค์ความรู้จากการเป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ สามารถเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้ถ่ายทอดเพื่อขยายผลไปสู่ชุมชนอื่น

         ๒.การสร้างความเข้มแข็งด้วยพลัง “บวร” มีศาสนสถานคือวัดพระเขาอังคาร ที่เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของคนในชุมชน และความเลื่อมใสศรัทธาในตัวเจ้าอาวาสทั้งในอดีตและปัจจุบัน

การสนับสนุนจากสถานศึกษา หน่วยงานภาครัฐ และเอกชนที่เข้ามาดำเนินการในพื้นที่และร่วมเป็นภาคีเครือข่าย และการมีผู้นำ “บวร” ที่ให้ความร่วมมือร่วมใจในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ เป็นอย่างดี ทำให้คนในชุมชนมีรายได้ มีคุณภาพชีวิตที่ดี มีความเข้มแข็งในการบริหารจัดการชุมชนเป็นอย่างดี

ผลลัพธ์แห่งความสำเร็จ

๑.ชุมชนคุณธรรมบ้านเจริญสุขไม่มีปัญหายาเสพติด ไม่มีการทะเลาะวิวาท ไม่มีปัญหาการพนัน ปัญหาอบายมุข คนในชุมชนมีความรักความสามัคคี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เสียสละ ช่วยเหลือซึ่งกัน รู้สิทธิหน้าที่ของพลเมืองที่ดี มีสำนึกรับผิดชอบต่อส่วนรวม มีความกตัญญูรู้คุณ สำนึกในคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๒.มีกลุ่มมีจิตอาสาที่ทำหน้าที่ตรวจตราบุคคลที่จะเข้าไปในพื้นที่ป่า และมีผู้นำที่เอาใจใส่ให้ความสำคัญในการอนุรักษ์พื้นที่ป่ารวมถึงประสานสำนักงานป่าไม้จังหวัดบุรีรัมย์ในการดูแลและให้ความรู้เรื่องการอนุรักษ์พื้นที่ป่าที่ถูกต้อง

๓.ผลิตภัณฑ์ของชุมชน มีคุณภาพ มีสีสันและความคิดสร้างสรรค์ เกิดเอกลักษณ์เป็นที่จดจำ จนทำให้ “ผ้าภูอัคนี” เป็นที่ยอมรับในระดับชาติด้วยรางวัลการันตีจากกระทรวงวัฒนธรรม ด้านวัฒนธรรมภูมิปัญญา/และรางวัลการพัฒนาการออกแบบ /ต่อยอดผลิตภัณฑ์

ก้าวต่ออย่างมีคุณธรรม

๑.การพัฒนาศักยภาพของคนรุ่นใหม่ในชุมชน ให้สามารถสานต่อหลักการและนำไปสู่การปฏิบัติอย่างยั่งยืน

๒.การพัฒนาด้านการใช้สื่อออนไลน์เพื่อเป็นช่องทางในการประชาสัมพันธ์ชุมชนรวมทั้งเพิ่มช่องทางการจำหน่ายสินค้าของชุมชนให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น

๓.การรักษามาตรฐานของชุมชนต้นแบบคุณธรรมและการเป็นตัวอย่างที่ดีด้านการพัฒนาพื้นที่ป่าในชุมชนให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ

ผู้ประสานงานติดต่อพื้นที่ : นายสมหวัง ผาสุขใจ มือถือ ๐๙๘-๕๙๗๘๑๖๖ ชุมชนคุณธรรมบ้านเจริญสุข ตำบลเจริญสุข จังหวัดบุรีรัมย์