กว่าจะมาเป็นวันนี้

ชุมชนบ้านตะโหมดเป็นชุมชนเล็กๆ ที่เก่าแก่ มีประวัติความเป็นมาตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้น โดยมีหลักฐานจากตำนานที่เล่ากันมาจากรุ่นสู่รุ่น และหลักฐานจากวัตถุโบราณคดีที่ค้นพบได้ในปัจจุบัน ชุมชนแห่งนี้สร้างองค์ความรู้ที่หลากหลายจากต้นทุนที่มีอยู่ ทั้งทุนทางธรรมชาติ ทุนภูมิปัญญาท้องถิ่น ทุนทางด้านวัฒนธรรมประเพณี และทุนทรัพยากรบุคคล รวมถึงเครือข่ายความสัมพันธ์ที่ดีในชุมชน ชุมชนตะโหมด มีปราชญ์ชาวบ้าน และผู้สื่อความหมายในชุมชน ทำหน้าที่บอกเล่าเรื่องราวในชุมชนตามฐานเรียนรู้ต่าง ๆ ที่เป็นทุนชุมชน เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้เข้ามาเรียนรู้ ชมการสาธิต และทดลองปฏิบัติจริงในทุกกิจกรรมที่เกิดขึ้นในชุมชน และนำไปสู่การบริหารจัดการที่เหมาะสม จนเกิดเป็นชุมชนท่องเที่ยวที่ผสมผสานการเรียนรู้กับการเที่ยวชมธรรมชาติ มีความหลากหลายของอาหาร มีแหล่งประวัติศาสตร์ที่สำคัญ และประเพณีวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงวิถีชีวิตของชาวบ้าน

เส้นทางสู่ความสำเร็จของการมาเป็นชุมชนต้นแบบ

ชุมชนคุณธรรมบ้านตะโหมด มีการบริหารจัดการที่ดีมาตั้งแต่อดีต มีการพัฒนาจนเป็นที่ยอมรับและได้รับการยกย่องให้เป็นแบบอย่างของชุมชนที่ประสบความสำเร็จทั้งด้านการปกครอง การพัฒนาชุมชน และเป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้ของคนทั้งในและนอกชุมชน ซึ่งเกิดขึ้นจากการประสานความร่วมมือทั้ง ๓ ส่วน คือ บ้าน วัด ราชการ โดยมีวัดตะโหมดเป็นศูนย์รวมใจของชุมชน เจ้าอาวาสวัดตะโหมดเป็นแกนหลักในการขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชนและเป็นศูนย์รวมแห่งความศรัทธา ใช้หลักธรรมทางศาสนาเป็นแนวทางในการพัฒนาสังคมและชุมชน ระดมความร่วมมือจาก บ้าน ซึ่งมีผู้นำชุมชน ปราชญ์ชาวบ้าน และคนในชุมชนร่วมแรงร่วมใจในการปฏิบัติภารกิจที่รับผิดชอบอย่างทุ่มเทในการขับเคลื่อนพัฒนาชุมชน และราชการ ทั้งหน่วยงานภาครัฐ และโรงเรียน ในการสนับสนุนด้านงบประมาณและส่งเสริมกิจกรรมประเพณีของท้องถิ่น ชุมชนได้กำหนดให้มี “สภาลานวัดตะโหมด” ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็นเวทีสำหรับการระดมความคิด มีการรวมกลุ่มและประชุมร่วมกันเดือนละครั้ง เพื่อปรึกษาหารือแก้ไขปัญหาและพัฒนาชุมชน ด้วยการบริหารงาน ๔ ฝ่าย คือฝ่ายสังคม ฝ่ายเศรษฐกิจ ฝ่ายการศึกษา ฝ่ายศาสนาวัฒนธรรม และฝ่ายสิ่งแวดล้อม ทุกฝ่ายมีบทบาทในการขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชนอย่างมีระบบ

ชุมชนคุณธรรมวัดตะโหมดมีการจัดกิจกรรมประสานความร่วมมือประชาชนที่นับถือศาสนาพุทธและศาสนาอิสลาม โดยจัดให้มี “ประเพณีสองศาสนา” ในวันที่ ๑๕ เมษายนของทุกปี เพื่อให้ชาวพุทธและชาวมุสลิมในชุมชนได้มีโอกาสมาทำบุญรวมกัน เพื่อให้การดำเนินชีวิต และทำกิจกรรมร่วมกันได้อย่างสามัคคี ปรองดอง รวมทั้งมีการคัดเลือก “คนดีศรีตะโหมด” เพื่อประกาศเกียรติคุณบุคคลดีเด่นจากการคัดเลือกของตัวแทนทั้งสองศาสนา รวมทั้งการมอบทุนการศึกษาแก่เด็กและเยาวชน นอกจากนี้วัดตะโหมดและสภาลานวัดได้กระตุ้นและสร้างความตระหนักให้ประชาชนตื่นตัวในเรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์

ความท้าทาย

ชุมชนคุณธรรมบ้านตะโหมด ในอดีตมีปัญหาด้านขาดศีลธรรมและคุณธรรม ปัญหาสุขภาพอนามัย ปัญหาสิ่งแวดล้อม กระแสสังคมบริโภคนิยมและการเลียนแบบ หลังจากมีคนอพยพเข้ามาอยู่ในชุมชนเป็นจำนวนมากทำให้เกิดปัญหาการบุกรุกพื้นที่ป่าสงวนฯ โค่นตัดไม้ ทำสวนยางจนทำให้ป่าต้นน้ำและสภาพนิเวศน์ในชุมชนถูกทำลายมากขึ้น พระครูสุนทรกิจจานุโยค เจ้าอาวาสวัดตะโหมด ซึ่งเป็นพระนักคิด นักพัฒนา เป็นผู้ริเริ่มกระตุ้นให้คนในชุมชนได้คิดแก้ไขปัญหา เพื่อจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชนให้มีความอุดมสมบูรณ์เหมือนเดิม วัด คนในชุมชน นักเรียนกว่า ๔๐๐ คน จึงร่วมมือกันจัดตั้งกลุ่มอนุรักษ์ธรรมชาติท้องถิ่น ดูแลห้วย หนอง คลอง บึง และป่าไม้ ซึ่งทุกคนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี การตัดไม้ทำลายป่าจึงลดลง ธรรมชาติฟื้นตัวจนกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่มีชื่อเสียงของจังหวัดพัทลุง เมื่อคนในชุมชนได้ร่วมแรงร่วมใจ จึงเกิดความตระหนักต่อประโยชน์ส่วนรวม การขับเคลื่อนกิจกรรมด้านต่าง ๆ จึงเป็นไปด้วยความราบรื่น

ผลลัพธ์และผลกระทบที่เกิดขึ้น

ผลลัพธ์ เกิดกระบวนการสร้างมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนของพลังบวรชุมชนคุณธรรมบ้านตะโหมด เปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ได้เข้ามามีส่วนในการบริหาร การจัดการ การตัดสินใจ การจัดสรรทรัพยากร การให้ข้อมูล แสดงความคิดเห็น ให้คำแนะนำปรึกษา หรือร่วมปฏิบัติ ทำให้เป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ

ผลกระทบ ชุมชนมีทรัพยากรธรรมที่สมบูรณ์ คนในชุมชนที่นับถือศาสนาต่างกัน อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข ร่วมสืบสานประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของชุมชน

เป้าหมายที่จะเดินต่อ

ผลจากการดำเนินงานจนสำเร็จเป็นที่ประจักษ์นั้นทำให้ชุมชนคุณธรรมบ้านตะโมด มีความตั้งใจที่จะก้าวเดินต่อไปเพื่อให้ชุมชนเกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดนเน้นการพัฒนา ปลูกฝังจิดสำนึกให้คนในชุมชนมีคุณธรรม จริยธรรม ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของการพัฒนาในทุกมิติ

ข้อมูลติดต่อ

นายอภัย สุวรรณจินดา  ประธานชุมชนคุณธรรมบ้านตะโหมด ๐๙๕-๘๒๓-๐๖๙๗